MADEN NEDİR ?
Maden; iç ya da dış etkenlerin etkisiyle kendiliğinden oluşan, yeraltından çıkarılan minerallerdir.
Madenler doğada tabakalar arasında damar ya da yataklar halinde bulunurlar.
MADEN NASIL OLUŞUR ?
Madenler, dünyanın kabuğunda az miktarda bulunurlar.
Genelde volkanik olaylar sonucunda oluşurlar. Elbette bu madenin türüne göre değişir, madenlerin oluştuğu başka yollar da vardır.
Örneğin; yer kabuğunun derinlerindeki tuzlu su, aralardaki maden sayılan mineralleri yapısına katar.
Bu su okyanus tabanına çarptığı zaman maden çökelir ve su ayrışır.
Bir tür maden oluşumu da bu şekilde gerçekleşir.
Örneğin, bentonit madeni genellikle volkanik kül ve küflerin kimyasal ayrışmasına bağlı olarak devitrifikasyonu sonucu oluşmuştur.
Süzülmüş kil ise doğada bulunan ve plastik özelliklere sahip olan farklı killerin bileşimi ile elde edilir.
Kaolen madeninin de benzer bir hikayesi vardır: Yeraltındaki granit kayaçlar feldspat minerallerini içerir.
Sert olan granit kayaçlar, atmosfer etkileri ve yeraltındaki lavların sıcaklığının etkisiyle, ufalanır ve yumuşar.
Bu şekilde uzun bir süreç sonucunda feldspat mineralleri kaolene dönüşür.
MADEN NASIL ÇIKARILIR ?
Madenler, yeryüzünden çıkarılırken uzmanlara ihtiyaç duyulur.
Büyük bir sabır ile çıkarılan madenler, daha sonrasında işlenmek üzere tesislere gönderilir.
Türkiye’de de maden ocakları vardır ve bu da her türlü endüstri-sanayi için bir avantajdır.
HANGİ MADEN NEREDE ÇIKARILIR ?
Değerli metallerden endüstriyel ham maddelere ve doğal taşlara kadar 77 çeşit maden Türkiye’de çıkarılmaktadır. Dünyada %80 ile en çok rezervine sahip olduğumuz bor madeni Balıkesir ve Bursa’da çıkar.
Metal madenciliğinde en çok çıkarılan madenler kurşun, demir, çinko ve altındır.
Altın, Türkiye’de çıkarılan madenler arasında bulunmaktadır.
Dünyada en çok kullanılan madenlerden biri olan demir ise ülkemizde en fazla Doğu Anadolu bölgesinde çıkarılmaktadır.
HANGİ MADEN DAHA DEĞERLİDİR ?
Öncelikle belirtmek gerekir ki, her madenin kendine has özellikleri vardır ve her maden bir değere sahiptir.
Fakat piyasadaki miktarına göre madenlerin fiyatları değişkenlik göstermektedir.
Dünyadaki en değerli madenler şu şekilde sıralanabilir; rodyum, paladyum, altın, iridyum, renyum, platin, osmiyum, rutenyum, gümüş
Türkiye’de çıkan en değerli maden altındır.
Değerli madenler içerisinde eski bir geçmişe sahip olan altın, yüzyıllardır insanlığın beğenerek kullandığı bir mücevherdir.
En eski para sisteminin temeli olan ve nadir bulunan altın, günümüzde dünya ekonomisinde de önemli rol oynamaktadır.
Ayrıca altının havayla temasta en az oksitlenen ve kolay işlenen bir metal olması onu daha da değerli kılıyor.
Yerkabuğunun derinliklerinde çeşitli doğal etkenler ile oluşan ekonomik değeri olan minerallere maden diyoruz.
Madenler ekonomik değerinden dolayı çeşitli alanlarda kullanılır.
Kimi madenleri işleyerek eşyalar üretiriz. Kimi madenler ise süs eşyası olarak kullanılır.
Altın: Kuyumculukta, elektrik ve elektronik bazı malzemelerin yapımında kullanılır.
Bir başka mineral olan gümüş en iyi iletken maddedir. İkinci en iyi iletken altın, üçüncü ise bakırdır.
Bakır kablo ve teller altın ve gümüşe göre daha ucuz olması sebebiyle tercih edilir.
Bor: Tekstil, tarım, cam seramik sanayisinde, bazı temizlik ürünlerinin yapımında ve uçak yakıtlarında kullanılır. Dünyadaki önemli bor yatakları Türkiye, Rusya ve A.B.D'de yer alır.
Mermer: İnşaat sektöründe ve süs eşyası yapımında kullanılır.
Linyit: Kahverengi kömür de denilen ve tamamına yakını termik santrallerde yakıt olarak kullanılan bir kömür çeşitidir. Isınma ve elektrik üretiminde kullanılır.
Bakır: insanların eski çağlardan bu yana çeşitli amaçlarla kullandığı ve günümüzde de sanayinin temel ham maddeleri arasında yer alan önemli bir mineraldir.
Gümüş: Süs eşyası, fotoğrafçılık ve dişçilikte kullanılır.
Demir: İnşaat sektörü, tren yayı ve bir çok alanda kullanılır.
Civa: Boya sanayisinde, dişçilik ve termometre yapımında kullanılır.
